گذرنامه یا پاسپورت نوعی شناسنامه بینالمللی است که از طریق آن، دولتها از دولتهای دیگر درخواست میکنند اجازه ورود به خاک یا گذر از خاکشان را به فرد بدهند. گذرنامه از چندین سال پیش وجود دارد و اولین گذرنامه به ۴۵۰ سال پیش از میلاد مسیح مربوط میشود.
در ایران نیز افرادی که قصد خروج از کشور را دارند، باید گذرنامه داشته باشند. براساس قانون، گذرنامه سندی است که از طرف ماموران صلاحیتدار دولت، برای مسافرت اتباع ایرانی به خارج و اقامت در خارج داده میشود.در ماده دوم از فصل اول کلیات قانون گذرنامه آمده است که تمام اتباع ایرانی برای خروج یا اقامت در خارج از کشور باید گذرنامه دریافت کنند و صدور گذرنامه نیز منوط به ارائه اسنادی است که هویت و تابعیت ایرانی تقاضاکننده را ثابت کند.
البته باید بدین نکته نیز توجه داشت که براساس قانون، خروج افراد ایرانی از کشور بدون گذرنامه غیرقانونی به حساب میآید. بازرسی از گذرنامه افراد در مرزها به عهده شهربانی و در بخشهایی که شهربانی وجود ندارد، به عهده ژاندارمری است. لازم به ذکر است که سه نوع گذرنامه در ایران وجود دارد.